کد مطلب:11614 شنبه 1 فروردين 1394 آمار بازدید:7

گنجینه پرسمان » احكام

علت تحريم موسيقي در اسلام چيست؟

برخي يك فرض را مسلّم گرفته، سپس ميپرسند علت تحريم موسيقي چيست؟! اولاً هر نوع موسيقي حرام نيست، موسيقي انواع و اقسامي دارد. هر آواي موزون موسيقي است، اما علت حرمت غنا، گفتار باطل يا آهنگ مطرب است. مجموعه جان و جسم انسان مجموعه اسرارآميزي است كه از يك سو ميتواند با رهبري عقل و پيروي دين، از فرشتگان آن سوتر رود و از سوي ديگر با فرو افتادن در گودال هوي و هوس از حيوان فرومايهتر و از درنده، خطرناكتر شود. و مسلماً بر حيوان سرزنشي نيست، چرا كه تنها پاسخ گوي غرائز حيواني خويش است و بي آن كه بداند محكوم غرائز است، ولي آدمي با برخورداري از نعمت عقل و راهنمايي پيامبران اگر پاي بند خور و خواب و خواهش تن باقي بماند، از حيوان فرومايهتر است.

منش ژرف و راستين آدمي والاتر از آن است كه بتواند خود را به سرگرميهاي بي ارزش و كودكانه مشغول بدارد. آن كه انسان است، هرگز راضي نميشود به مقام انساني خود آسيبي برساند و از ارزش حقيقي خويش بكاهد.

لازم است هر انسان بيدار براي دست يابي به هدفهاي برتر و براي ارتباط هر چه بيشتر و قويتر با مبدأ جهان هستي و براي تكامل گوهر وجود خود، همه عوامل بازدارنده را از پيش پاي بردارد. به همين جهت در قوانين الهي و آيين پيامبران، به ويژه در آيين مقدس اسلام، سرگرميهاي زيانبار و عوامل بازدارنده از پيشرفتهاي معنوي و آن چه به سقوط و انحطاط ميانجامد، ممنوع و مكروه تلقي شده است موسيقي و غنا از همين عوامل خطرناك است. مسلماً آهنگها و آوازهاي مخصوص و مهيجي كه خوانندگان اجرا ميكنند، قواي شهوي و حيواني انسان را برميانگيزد و آدمي را از توجه به خدا و آخرت بازميدارد. قرآن ميفرمايد: و من الناس من يشتري لهو الحديث ليضل عن سبيل الله بغير علم و يتخذها هزواً اولئك لهم عذاب مهين؛(1) برخي از مردم گفتاري بيهوده (غنا) را ميخرند تا ديگران را بدون علم از راه خدا گمراه سازند و راه خدا را به مسخره ميگيرند. براي آنان عذابي خوار كننده است.

موسيقي و غناي مطرب و هيجان زا اثري تخديري همچون الكل و افيون دارد؛ يعني با رخوتي كه در اعضا ايجاد ميكند، موجب ميشود انسان موقتاً از واقعيتهاي زندگي فاصله بگيرد. غنا لذت و تخديري آني و زودگذر، ولي بدبختيها و نابسامانيهاي بسيار در پي دارد. مهمتر از همه زيانها، شنونده را از خدا بي خبر و لاابالي گري را در انسان رواج ميدهد. اين زيان براي آن كه به خدا و پيامبر و آخرت ايمان دارد، زياني بس بزرگ محسوب ميشود.

در برخي از روايات آمده است: آن گاه كه انسان به غنا گوش فرا ميدهد، حيا و عقلش نقصان ميپذيرد... آنچه را زشت ميپنداشت، درنظرش نيكو جلوه ميكند.(2) به گواهي همه روانشناسان جهان و دانشمندان روشنفكر، موسيقي حامل هيجان است و اين هيجان گاهي در حيوانات نيز تأثير آشكاري دارد. از سوي ديگر مسلم است كه بيماريهاي بسياري مانند حملههاي عصبي، ضعف اعصاب، بيماريهاي رواني، بيماريهاي قلبي، زخم معده، فشار خون و حتي ريزش موي سر و كرم خوردگي دندان، همه از هيجان اعصاب سرچشمه ميگيرد. به قول يكي از دانشمندان ارتعاشات و هيجانات رواني فوراً به ارتعاشات جسمي انتقال پيدا ميكند و روي تن اثر ميگذارد. گذشته از اين گاهي موسيقيهاي تند چنان هيجان آور است كه ضررهاي بزرگي در پي دارد. در روزنامهها نوشتند: پنجاه هزار نفر از جوانان در ملبورن پس از استماع يك كنسرت موسيقي چنان به هيجان آمدند كه ناگهان همه به هم ريختند و بدون جهت يكديگر را زخمي و مصدوم كردند و حتي به اعمال منافي عفت پرداختند.

باز نوشتهاند: روزي در گلاسكو در كنسرتي هيجانانگيز، سيصد دختر يك جا غش كردند كه هنوز مردم انگليس اين ماجرا را به ياد دارند. در جريان كنسرت پرشور ديگري مردي از شدت هيجان برهنه شد و با حالت جنونآميزي بر سر و كول مردم به راه افتاد.(3)

از آياتي حرمت موسيقي مطرب كه مناسب با مجالس لهو و لعب و خوشگذراني و عياشي است، استفاده شده است و مفسران بزرگ قرآن كه امامان بزرگوار هستند، بر اين نكته تأكيد داشتهاند. در قرآن لهو الحديث در آيه 6 سوره لقمان و قول الزور در سوره حج، تفسير به غنا و موسيقي شده است. آيه والذين هم عن اللغو معرضون در سوره مؤمنون و آيه والذين لا يشهدون الزور و اذا مروا باللغو مرواً كراماً سوره فرقان به غنا و موسيقي تفسير شده است.

غير از آيات، قريب هفتاد روايت در مذمت موسيقي و كارهاي لغو بيهوده وارد شده است، از جمله: امام صادق(ع) ميفرمايد: گوش كردن به غنا و لهو، نفاق را در دل ميروياند. باز فرمود: غنا سبب فقر و بيچارگي ميشود. نيز خطاب به فردي كه شب را به شنيدن آواز و موسيقي گذرانده بود فرمود: واي برتو! آيا نترسيدي كه فرمان خدا (مرگ) در رسد و تو در چنين حالتي باشي؟! همانا غنا مجلسي است كه خدا به اهل آن نظر نميافكند.(4)

بنابراين موسيقي مطرب از مصاديق لغو باطل است و هيچ فائده معقولي كه براي فرد و جامعه مفيد باشد ندارد. لذا در اسلام تحريم شده است.

پينوشتها:

1 - لقمان(31) آيه 6.

2 - مسائل زندگي اسلامي، ص 211، به نقل از الغدير، ج8، ص 74.

3 - مسائل زندگي ساز اسلامي، ص 211.

4 - مؤسسه در راه حق، مسائل زندگي اسلامي، ص 217، به نقل از وسائل، ج12، ص 236.